stopa

1. Być z kimś na jakiejś stopie «być z kimś w jakichś stosunkach»: Antek plótł trzy po trzy, widać było, że jest z tymi pannami na przyjacielskiej stopie. J. Iwaszkiewicz, Sława.

2. Mieć kogoś, coś u swoich stóp

a) «podporządkować sobie kogoś lub coś, dominować nad kimś lub nad czymś»: Nie zdobywała mężczyzn. Nie musiała, bo miała ich u swoich stóp, na jedno skinienie. SE 27/02/1998.

b) «znajdować się wyżej niż ktoś lub coś»: Anna przysiada na resztkach muru pamiętającego czasy wojny trojańskiej. U swoich stóp ma teraz szeroką, prowadzącą do świątyni drogę (...). E. Cechnicka, Znak.

3. Prowadzić dom, żyć na wysokiej (niskiej) stopie «wydawać dużo (mało) pieniędzy na gospodarstwo domowe, żyć wystawnie (biednie)»: Mówiono, że dom pani Stefanii prowadzony był na wysokiej stopie, ludzie starali się dociec, skąd osoba samotna i obarczona dzieckiem zdobywała środki na życie niemal wystawne (...). A. Szczypiorski, Noc.

4. Składać, złożyć coś u czyichś stóp; rzucać coś do czyichś stóp «dawać, dać coś w ofierze, ofiarowywać, ofiarować coś komuś»: (...) Otto skruszony i wylękniony padł ze łzami w oczach na kolana przed Nilusem, składając u jego stóp swój diadem (...). T. Parnicki, Orły.

5. Ziemia, miejsce itp. nietknięte ludzką stopą «o miejscu niedostępnym dla człowieka, gdzie człowieka jeszcze nie było»: Przypomniała sobie, jak niemal fizycznie poczuła (...) nadgniły zapach przedpotopowego, omszałego matecznika. Gąszczu nietkniętego ludzką stopą. P. Krawczyk, Plamka.

Ktoś traci grunt pod stopami, komuś usuwa się grunt, ziemia spod stóp zob. grunt 3.

Leżeć u czyichś stóp zob. leżeć 8.

Lizać czyjeś, komuś stopy zob. lizać 1.

Mieć stopy jak podolski złodziej zob. złodziej 1.

Od stóp do głów zob. głowa 45.

Padam, ścielę się do stóp zob. noga 19.

Poczuć, czuć, mieć pewny, mocny grunt pod stopami zob. grunt 4.

Postawić gdzieś stopę (pierwszy raz) zob. postawić 1.

Przejść suchą stopą zob. przejść 6.

Stopa ludzka (nigdy) gdzieś nie stanęła zob. stanąć 2.

Ziemia, grunt pali się komuś pod stopami zob. palić się 3.

Zmiatać sprzed czyichś stóp kurz, proch, prochy zob. zmiatać.

Zmierzyć, mierzyć kogoś wzrokiem, spojrzeniem, oczami (oczyma) od stóp do głów zob. zmierzyć.